متدولوژی زندگی برتر مصطفی فروتن ؛ روانشناس ، مدرس و محقق علوم رفتاری
بر اساس یک رسم کهن در ایران باستان، 25 روز پیش از عید نوروز در میدان شهر 12 ستون از خشت خام بر پا می شد، بر ستونی گندم، بر ستونی جو و به ترتیب برنج، باقلا، کاجیله، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، کنجد، عدس و ماش می کاشتند و در ششمین روز فروردین با سرود و ترنم و شادی این سبزه ها را می کندند و برای فرخندگی به هر سو پخش می کردند.
امروزه نیز خانواده ها برای پاسداشت این آیین کهن 10 روز یا دو هفته پیش از عید نوروز اقدام به کاشت سبزه در ظرف های مختلف نظیر ظروف سفالی و یکبار مصرف برای سفره های هفت سین می کنند و در نهایت روز طبیعت یا سیزده بدر این سبزه ها نقش بر آسفالت خیابان ها شده و یا دور ریخته می شود.
بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مسوولان وزارت جهاد کشاورزی، مصرف سالانه 23 میلیون و 812 هزار خانوار ایرانی، 11 میلیون تن گندم است که با احتساب این آمار اگر هر خانوار ایرانی فقط 200 گرم گندم برای سبزه مصرف کند، 4.7 هزار تن گندم معادل گندم مصرفی 10 هزار و 300 خانوار ایرانی در یک سال به هدر می رود.
این مشکل یک روی سکه است و روی دیگر آن این است که بدانیم جهان در سال های اخیر با مشکل کم آبی مواجه است و ایران نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی که در آن قرار دارد با چنین مشکلی به صورت مضاعف مواجه بوده و کمبود آب موجب کاهش کاشت برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم به عنوان یک محصول راهبردی در جهان می شود.
مصطفی فروتن روانشناس، مدرس و محقق علوم اجتماعی در این باره در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید: بحث ما مبارزه با رویکردهای فرهنگی نیست، بلکه معتقدیم در شرایط کنونی که درگیر یکسری هزینه ها و چالش هایی نظیر کمبود گندم و کم آبی هستیم چرا باید این دانه ارزشمند با کاشت سبزه اسراف شود.
وی می افزاید: خانواده های ایرانی با تبعیت از یک رسم کهن هر ساله برای سفره هفت سین خود اقدام به کاشت سبزه می کنند اما گویا فراموش کرده اند که در سال های اخیر با کمبود گندم روبرو هستیم و گندم مورد نیاز کشور با واردات این دانه از کشورهای دیگر تامین می شود.
این محقق اجتماعی ادامه می دهد: در گذشته گندم به کشور وارد نمی شد و از سوی دیگر تراکم فضای سبز و صنعتی محدودیتی نداشت اما در سال های اخیر با توجه به رشد جمعیت و کمبود منابع محصولاتی مانند گندم از خارج وارد می شود.
فروتن تصریح می کند: برخی گمان می کنند فقط یک مشت گندم برای سبزه عید چندان چشمگیر نیست اما اگر هر خانواده ایرانی یک مشت گندم برای تهیه سبزه استفاده کند در جمع این میزان به میلیون ها کیلوگرم گندم می رسد.
وی می افزاید: علاوه بر گندم، برخی خانواده ها نیز با استفاده از انواع حبوبات، سبزه های مختلفی برای سفره هفت سین تهیه می کنند که خود مزید بر علت بوده و باعث اسراف بیش از پیش این حبوبات می شود.
این روانشناس، مدرس و محقق علوم اجتماعی می گوید: نمی گوییم که کسی سبزه تهیه نکند اما می گوییم که در این ارتباط لازم است تا مصرف بهینه داشته باشیم و در ادامه این سوال را مطرح می کنیم که آیا هر خانواده در کنار اسراف و آسیب های فیزیکی که به محیط زیست وارد می کند، تولیدی نیز دارد؟
وی ادامه می دهد: برخی افراد در ظرف های یکبار مصرف سبز می کارند که علاوه بر اسراف حبوبات و آب، هنگامی که در سیزده بدر سبزه های خود را در نهرها، جوی آب و یا طبیعت رها می کنند با این ظروف تجدیدناپذیر به محیط زیست نیز آسیب می زنند.
فروتن تصریح می کند: فعالان در عرصه مسایل و مشکلات اجتماعی می توانند در این خصوص ورود کرده و با تهیه جایگزین هایی برای سبزه سفره عید مانند گلدان گل و یا سبزه های مصنوعی، از این همه اسراف ها و مشکلات بعدی با توجه به واردات گندم و هزینه های آن جلوگیری کنند.
وی می گوید: می توان نظیر کمپین ماهی های زینتی سفره های عید که چند سالی است مردم تابع آن، ماهی های خود را در حوضچه های بزرگ رها می کنند، کمپینی برای استفاده بهینه از سبزهای عید ایجاد کرد.