گرفتاری نوجوانان در دام سیگار پدیده مذمومی است که همواره فکر پدران و مادران را به خود مشغول کرده است و علاوه بر نگرانی والدین، مسئولان نهادهای حاکمیت برای حفظ جامعه از آسیب های اجتماعی ناشی از مصرف دخانیات همواره به دنبال راهکارهای جدید هستند. در این راستا از سوی جمعیت مبارزه با موادمخدر موضوعی مبنی بر نفروختن سیگار در محدوده 100 متری مدارس مطرح شده است. این دستورالعمل بی فایده و ناکارآمد نیست و انتقاد از آن شاید بی انصافی هم باشد اما حقیقت این است که حذف عامل فیزیکی هرگز نمی تواند تاثیر مهم یا کلیدی در رفع مشکل داشته باشد.
در واقع هر چند این دستورالعمل ممکن است تا حدودی به موفقیت برسد اما ما باید به دنبال یک راهکار جامع و مدون باشیم زیرا هنگامی که این آسیب را تجزیه و تحلیل می کنیم متوجه می شویم که علاوه بر خود شخص، خانواده یا اطرافیان وی و همچنین جامعه و… نیز درگیر آن خواهند بود. بنابراین آسیب شناسی استعمال دخانیات توسط نوجوانان بسیار ضروری است. در این آسیب شناسی مهم ترین دلیل تمایل به استفاده از سیگار توسط نوجوانان، زیرساخت خانوادگی عنوان شده است. فقر فرهنگی و اقتصادی، کم سوادی والدین و چالش های داخلی خانواده، همه و همه دست به دست هم می دهند تا نوجوان به سمت سیگار گرایش پیدا کند.از سوی دیگر بسیاری از والدین توقع زیادی از مدارس و صدا و سیما دارند و معتقدند این وظیفه مدارس و آموزش و پرورش است که نوجوان را با معایب استعمال سیگار آشنا کنند و آنها تصور می کنند بیشتر اتفاقات و آموزش ها باید در مدارس صورت گیرد زیرا فرزندشان روزانه 4 یا 5 ساعت را در مدرسه می گذراند اما حقیقت این است که علاوه بر مدرسه نباید از نقش اساسی خانواده و نهادهای حاکمیت چشم پوشی کرد. خانواده ها باید اطلاعات لازم را در اختیار فرزندشان قرار دهند اما متاسفانه دیده می شود که پدر و مادر فقط هشدار می دهند و خودشان هم اطلاعات لازم برای این مفاهیم را در اختیار ندارند. پدر و مادر باید بدانند فرزند آنها همان کسی می شود که آنها هستند نه آن چیزی که آنها می خواهند.اتخاذ سیاست های منطقی – تشویقی برای فروشندگان و افرادی که با تجارت دخانیات سروکار دارند برای نفروختن سیگار به نوجوانان می تواند راهگشا باشد.
در حال حاضر برخی فروشگاه ها از فروش سیگار به نوجوانان زیر 18 سال امتناع می کنند، هر چند این یک قانون نیست اما آنها داوطلبانه این کار را انجام می دهند. ساختمان هایی که هنگام ورود با تابلو ساختمان بدون سیگار مواجه می شوید، هم نمونه ای از فرهنگ سازی است که جای قدردانی و تشویق دارد.البته از سیاست تنبیهی و برخورد با گروه هایی که باعث ترویج این پدیده مذموم و سقوط جامعه در باتلاق های این آسیب اجتماعی می شوند نباید غافل شد.رسانه نیز اثر مهمی در فرهنگ سازی دارد. رسانه های مهاجم یا ماهواره ها رویکرد مشخصی دارند اما رسانه های داخلی هم کاملاً موفق نیستند و باید با اصلاح رویه خود و برنامه های کارشناسی شده برای رفع مشکل تلاش کنند.