متدولوژی زندگی برتر مصطفی فروتن ؛ روانشناس ، مدرس و محقق علوم رفتاری
پیشنهادها و توصیه‌های متفاوت برای چهارشنبه‌سوری
یک فعال اجتماعی با تاکید بر ضرورت برخورد قاطع با برهم‌زنندگان امنیت روانی شهروندان در چهارشنبه‌سوری پیشنهاد داد دستگاه‌های خدماتی در روزهای منتهی به چهارشنبه آخرسال، هزینه‌ای را که باید صرف خسارات پس از این روز بکنند به تخفیف‌هایی نظیر نیم‌بها شدن سینماها و … اختصاص دهند و گفت: نیروهای تامین‌کننده امنیت در چهارشنبه سوری نباید به گونه‌ای رفتار کنند که سبب تحریک مردم و عکس‌العمل متقابل آنان شود.
دکتر مصطفی فروتن در گفت‌وگو با خبرنگار«حوادث» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، افرادی که در برنامه‌های چهارشنبه‌آخرسال مشارکت می‌کنند را در چند دسته مختلف تقسیم‌بندی کرد و گفت: عده‌ای با هدف ایجاد سر و صدا به خیابان‌ها می‌آیند. عده‌ای دیگر به اصطلاح جوگیر می‌شوند که در این میان عمدتا دانش‌آموزان و جوانان حضور دارند.
فروتن گروهی دیگر را افرادی دانست که تنها تماشاگران این مراسم هستند و افزود: عده‌ای دیگر نیز که عمدتا والدین و گروه بزرگسالان هستند تحت فشار فرزندان خود در این مراسم شرکت می‌کنند. این متخصص علوم رفتاری افراد، خانواده و جامعه را سه گروه مهم و موثر در پیشگیری از حوادث چهارشنبه آخرسال اعلام کرد و افزود: افراد باید به صورت منطقی توجیه شوند و آنان بدانند که آیا با اقدامات پرخطری که انجام می‌دهند به نتیجه دلخواهی که می‌خواهند می‌رسند یا خیر؟
ضرورت شناسایی و کنترل افراد خاطی
فروتن با بیان اینکه شناسایی و تحت برنامه قرار دادن افراد خاطی امری ضروری است اظهارکرد: باید با افرادی که در چهارشنبه آخرسال رفتاری پرخطر داشته‌اند، برخوردی کارشناسی صورت بگیرد و صرف این که یک فروشنده موادمحترقه در محلی را دستگیر کنیم موضوع حل نخواهد شد. وی همچنین با اشاره به نقش خانواده در پیشگیری از چنین حوادثی به ایسنا گفت: بدیهی است که خانواده مهمترین و اساسی‌ترین بنیاد جامعه است. بنابراین خانواده‌ها باید فضایی را درست کنند به فرزندان خود آموزش دهند که شادی در چهارشنبه آخرسال به معنای خطرکردن نیست. این متخصص علوم‌رفتاری با بیان اینکه جوانان گاهی مدعی می‌شوند که والدینشان مخالف شادی کردن آنان هستند، اظهارکرد: پاک‌کردن صورت مسئله دردی را دوا نمی‌کند و والدین باید مشارکت داشته باشند و همچنین توجه داشته باشند که مشارکت کردن به معنای این نیست که به فرزندانمان پول بدهیم تا برای خود موادمحترقه تهیه کنند بلکه باید ر شب‌هایی نظیر چهارشنبه آخرسال خود را زودتر به خانه برسانند و در کنار فرزندانشان باشند. فروتن با اشاره به مولفه سوم پیشگیری از حوادث که جامعه است، گفت: جامعه به دو دسته مسئولان و مدارس تقسیم می‌شود که در مدارس باید فرهنگ امدادرسانی و هماهنگی ترویج شود. وی با تاکید بر اینکه بسیاری از محتواها باید به شکل غیررسمی و غیراجباری توجیه شود گفت: مدارس می‌توانند با ایجاد تعهدنامه‌های اخلاقی از طریق امر به معروف و نهی از منکر نقش موثری در پیشگیری و کاهش حوادث چهارشنبه‌سوری داشته باشند.
عاملان مجاز فروش محصولات آتش‌بازی معرفی شوند
وی با اشاره به نقش مسئولان در کاهش حوادث چهارشنبه آخرسال نیز گفت: یک شبه نمی‌توان با یک نه گفتن صورت مسئله را پاک کرد. بنابراین پیشنهاد می‌کنم که مسئولان برای جلوگیری از اقدامات افراد سودجو مراکزی را با عنوان مراکز مجوز فروش محصولات ایمن در نظر بگیرند و به عنوان عاملان مجاز به شهروندان معرفی کنند. فروتن با تاکید بر اینکه با افرادی که به هر طریقی با امنیت جانی و روانی شهروندان بازی می‌کنند باید برخورد قاطع صورت بگیرد، تصریح‌کرد: منکر این نیستم که برخورد کارشناسی لازم نیست بلکه باید در تمام عرصه‌ها برخورد کارشناسی صورت بگیرد اما باید توجه داشته باشیم که با تولیدکنندگان موادمحترقه باید پلیس و قوه قضاییه با قاطعیت هرچه تمام برخورد کنند.
تولیدکنندگان موادمحترقه مانند بمب‌گذاران هستند
فروتن با اشاره به مجازات‌هایی که برای فروشندگان و تولیدکنندگان موادمحترقه در نظر گرفته می‌شود، گفت: متاسفانه عمده مجازات این افراد پرداخت هزینه‌های ریالی است که به نظر من کافی نیست چرا که برخی از این افراد مانند افراد بمب‌گذار هستند که حال باید پرسید آیا خطرات و انفجارهای ناشی از این مواد تاکنون کمتر از بمب است؟
مراسم‌هایی نظیر چهارشنبه‌سوری متداوم شود
وی با اشاره به جشنواره‌های مختلفی نظیر گوجه‌فرنگی در اسپانیا، جنگ‌رنگ در هند و غیره اظهارکرد: مردم نیازمند برنامه‌ریزی اجتماعی برای فعالیت‌های گروهی هستند، بنابراین لازم است که مسئولان چنین فضاهایی را در قالب برنامه‌هایی متداوم در سطح کشور و شهرها اجرا کنند نه این که سالی یکبار و تنها در یک شب چنین مراسم‌هایی اجرا شود چراکه برگزاری چنین جشن‌هایی در سطح گروهی خود نوعی فرهنگ‌سازی است.
موادمحترقه استاندارد به شکل رایگان میان مردم توزیع شود
فروتن با اشاره به خسارات و زیان‌های ناشی از این حوادث که گاه تا چندین میلیارد تومان نیز برآورد می‌شود به ایسنا گفت: به نظر می‌رسد می‌توان بخشی از این خسارات را صرف امور مختلفی کرد که به عنوان مثال پیشنهاد می‌شود مواد امن و محترقه استاندارد به رایگان در اختیار شهروندان قرار بگیرد که قطعا در این صورت تعداد افرادی که به سمت موادمحترقه غیراستاندارد و خطرساز سوق پیدا می‌کنند به شدت کاهش می‌یابد.
سینماها نیم‌بها شود
وی همچنین به ابتکارات اجتماعی و نقش این مواد در پیشگیری از حوادث تلخ چهارشنبه آخرسال اشاره کرد و افزود: در ایام مناسبت‌هایی از این دست که ممکن است عده‌ای از افراد سودجو قصد رفتارهای ضداجتماعی در آن را داشته باشند، ابتکارات اجتماعی نقش زیادی در مقابله با چنین پدیده‌هایی دارد که به عنوان مثال بهتر است در روزهای منتهی به چهارشنبه آخرسال مراکز خدماتی، فرهنگی، ورزشی و … نظیر سینماها، سالن‌های تئاتر، استخرها و … نیم بها شده یا تخفیف زیادی به آنان تعلق بگیرد. به گفته فروتن می‌توان خسارات ناشی از حوادث چهارشنبه آخرسال را به این مراکز پرداخت کرد که قطعا این موضوع صرفه اقتصادی نیز خواهد داشت. وی همچنین با انتقاد از صدا و سیما و رسانه‌ها اظهارکرد: اقدامات رسانه‌ها کافی نیست همان‌طور که صداوسیما ساعت پربیننده تبلیغات خود را به تبلیغ پوشک‌بچه و پفک اختصاص می‌دهد و در بدترین ساعت ممکن هشدارهای ایمنی را پخش می‌کند. فروتن همچنین با اشاره به نحوه برخوردهایی که باید با متخلفان در این روز صورت بگیرد، به ایسنا گفت: قطعا باید با گروه‌هایی که با هدف و نیت قبلی و ایجاد ناامنی در این مراسم‌ها حضور پیدا می‌کنند برخورد شود و صد البته اینکه برخورد با این افراد باید متفاوت از فردی باشد که از روی جوگیری در چنین مراسم‌هایی حضور پیدا کرده است. وی با بیان اینکه به نظرم باید فضایی ایجاد شود که در این مراسم افراد وندال و ناهنجار از دیگران تفکیک شوند، چرا که بروز یک رفتار ناشیانه از سوی آنان می‌تواند تبعات بدی را به بار بیاورد.
نیروهای تامین‌کننده امنیت محرک مردم نباشد
وی با بیان اینکه چه خوشمان بیاید و چه خوشمان نیاید، مراسم چهارشنبه‌سوری برگزار خواهد شد، گفت: یکی از مواردی که باید به آن توجه شود، این است که گاهی یکسری عمل‌ها، عکس‌العمل‌های متقابلی را نیز در پی دارد که به عنوان مثال زمانی که پلیس ضد شورش وارد فضایی شود، ناخودآگاه مردم احساس می‌کنند که شورش شده و حتی ممکن است شورش نیز ایجاد شود. بنابراین باید نیروهای تامین‌کننده امنیت در چهارشنبه آخر سال به گونه‌ای در کنار مردم باشند که خودشان عامل تحریک مردم نباشند.
این متخصص علوم رفتاری با تاکید بر ضرورت استفاده از مشارکت مردم، خاطرنشان کرد: باید در بحث چهارشنبه‌سوری از نظر افراد دخیل در این مراسم و پای کار نیز استفاده کنیم و تصمیمات در این حوزه را با استناد به نظرات کسانی که حضوری در چهارشنبه‌سوری ندارند، اتخاذ نکنیم. چرا که باید در برخورد و مقابله با حوادث این ایام، منشأ تخلیه را نیز بیابیم.
فروتن با اشاره به مواردی که ممکن است برگزاری مراسم چهارشنبه سال در آنها با مشکل روبرو شود، گفت: ممکن است پلیس یا هر دستگاه دیگری، برگزاری مراسم در منطقه یا جایی از شهر را مناسب نداند. یا دستگاه‌های دیگر با برخی از اقدامات مخالفت کنند. اما در این صورت باید توجه شود که در صورت حذف یک امر، جایگزین آن را نیز معرفی کنیم. این فعال اجتماعی ابراز امیدواری کرد: در روزهای باقی مانده تا چهارشنبه‌سوزی، حرکت‌ها و اقدامات مسؤلان و مردم به سمت و سویی برود که شاهد کاهش خطرات ناشی از این مراسم باشیم.
http://www.ilna.ir/news/news.cfm?id=151962